Op weg naar de toekomst
Reacties uitgeschakeld voor Op weg naar de toekomstNiets is permanenter dan verandering. Dat geldt ook voor de maatschappij. De huidige snelheid van ontwikkelingen vraagt een nog snellere aanpassing qua kennis en vaardigheden. Het gaat dan niet alleen om formele opleidingen, maar ook om informele leerervaringen zoals zelfstudie, werkervaring en persoonlijke groei. Belangrijk is dat ondernemers en medewerkers mee kunnen groeien met de snel veranderende samenleving. Doe je dat niet dan haak je op een moment af. Leren stopt niet na je schooltijd. Het is een doorlopend proces. Het Leven lang kunnen ontwikkelen en het dichten van de kloof tussen onderwijs en arbeidsmarkt zijn essentieel voor het functioneren van de economie.a
Op het kantoor van het MKB Rotterdam Rijnmond vond begin november een gesprek plaats tussen Peter Nagelkerke, Directeur projecten bij MKB Rotterdam Rijnmond, Junion Hanenberg, Docent aan de Hogeschool van Rotterdam, Joost van der Veen, Programmamanager Beethoven Zuid-Holland bij de Economic Board Zuid-Holland, Marc Rijn, Financieel directeur bij adviesbureau Rijn & Partners BV en Cor van den Heuvel, Directeur bij IW Zuid Holland. De belangrijkste vraag die ter tafel kwam was op welke wijze we in Nederland mee kunnen gaan met de grote veranderingen en welke rollen werkgevers, werknemers de overheid en opleidingsinstituten daarin hebben.
Business academy
Peter Nagelkerke ziet dat er veel behoefte is aan kennisdeling en projecten in publiek-private samenwerking. “Kennisdeling en kennisoverdracht staan hoog op de agenda. We willen ondernemers, informeren, inspireren en activeren. We werken daarbij samen met overheden en onderwijsinstellingen en organiseren evenementen.” Er is een MKB Business Academy. Hier vind je het (regionale) aanbod voor opleidingen, cursussen, workshops, trends en ontwikkelingen voor ondernemers en medewerkers. “Scholing en ontwikkeling van zowel ondernemers als werknemers is noodzakelijk. Het bedrijf blijft dan toekomstbestendig.” Opleidingsorganisaties als Zadkine, Albeda, IT Campus, Hogeschool Rotterdam, Hogeschool Inholland en de Erasmus Universiteit hebben zich verenigd in de MKB Business Academy en bieden zowel hun standaard pakket als steeds een wisselend aanbod aan opleidingen afgestemd op de ondernemersvraag. Veel opleidingen zijn ook digitaal te doen en dus laagdrempelig voor ondernemers die weinig tijd hebben.
Spelenderwijs leren is effectief
Junion Hanenberg is docent aan de Hogeschool Rotterdam en doet dat naast zijn werk als directeur van zijn bedrijf, IntelligentFood. Zijn inzet is om de enorme voedselverspilling tegen te gaan. Ook dit is een ontwikkeling die andere kennis over de voedselvoorziening in de samenleving noodzakelijk maakt. “Via workshops en colleges over verspilling brengen we spelenderwijs over dat het anders kan. We laten bijvoorbeeld de studenten zien hoe de massale reststromen ontstaan. Groente en fruit komen vaak van ver en wordt onderweg op een boot of in Nederland gerijpt. Als het fruit niet volgens de hoge norm uit dat proces komt, ontstaat een grote reststroom. Ik laat zien dat je nog hele lekkere dingen kan maken met afgekeurd voedsel. Ik wil hiermee aangeven dat spelenderwijs leren helpt om mensen actief te krijgen om een leven lang te leren.”
Nederland op de kaart houden
Joost van der Veen is Programmamanager Beethoven Zuid-Holland bij de Economic Board Zuid-Holland. Dat bestaat uit de belangrijkste spelers uit het Zuid-Hollandse bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid. Als partner van de Human Capital Agenda draagt het programma Beethoven Zuid Holland bij aan de economie en het vestigingsklimaat in onze regio. Beethoven staat voor talentgericht industriebeleid en onderwijsinnovatie, met de focus op de chipsindustrie. “Of het nu gaat om mbo, hbo of wetenschappelijk onderwijs, er is talent nodig om Nederland op de kaart te houden. Het doel is 2000 technische talenten klaar te stomen voor onze economie.” Joost van der Veen vindt dat je wel rekening moet houden met verschillende stadia in het onderwijs. “Het start met het basisonderwijs. Krijgen basiscompetenties als rekenen en taalvaardigheid voldoende aandacht? Wil je mee kunnen met de ontwikkelingen dan is basiskennis cruciaal in het verdere onderwijs. Anders mis je al snel de aansluiting.”
Vraag naar steeds nieuwe kennis
Marc Rijn is Financieel directeur bij adviesbureau Rijn & Partners BV. Een organisatieadviesbureau, dat management, consultancy en administratieve diensten verricht. “Het gaat vooral om het systematisch verzamelen van gegevens en we maken daarbij gebruik van de beschikbare systemen. Onze samenleving vraagt om goed gestructureerde informatie. We nemen veel beslissingen op grond van verkregen data. Dat vraagt bij medewerkers kennis van nieuwe ontwikkelingen en systemen en up to date vaardigheden.”
IW zorgt voor vakmanschap
Cor van den Heuvel is directeur van IW Zuid Holland en voorzitter van IW Nederland. De praktijkopleiding voor de Technische Installatiebranche. “Wij zorgen samen met de leer- werkbedrijven voor vakmanschap. Onze monteurs in opleiding krijgen een diploma met baanzekerheid, doorgaans bij de leer- werkbedrijven waar ze hun ontwikkeling doormaken. De focus ligt op leren en werken. Dat betekent dat er een uitwisseling plaatsvindt tussen praktijk en kennis. We zijn een organisatie zonder winstoogmerk en opgericht vanuit de branche zelf omdat de kwaliteit van praktijkscholing op de reguliere scholen niet meer aansloot bij de behoefte aan kennis in de branche. We proberen studenten die een keuze moeten maken te sturen richting de elektro- en installatietechniek en hebben zij-instromers die we opleiden in het vakgebied.” Hij geeft aan zich zorgen te maken om het aantal stageplekken.
Vaardigheden van de 21e Eeuw
Onderwijs moet meer gericht worden op vaardigheden van de 21e eeuw. “Dat is eigenlijk ook een no brainer.” Vindt Marc Rijn. “Er is een kloof tussen wat de markt nodig heeft en wat het onderwijs levert. Het bedrijfsleven en het onderwijs kunnen, ter versterking van de leereffectiviteit, periodiek het leerplan aligneren en optimaliseren. Zo wordt geborgd dat het onderwijsstelsel talent met actuele, marktconforme competenties aflevert dat direct inzetbaar is binnen de bedrijfssector.” MKB-ondernemers hebben echter weinig tijd over naast hun core business en richten zich vaak op de korte termijn. Peter Nagelkerke ziet dat het voor de gemiddelde mkb-ondernemer lastig is om tijd vrij te maken. “Gemiddeld heeft een mkb-bedrijf acht mensen in dienst. Bij thuiskomst, na een lange dag werken, ligt er nog een stuk administratie te wachten. Daarnaast zijn er misschien zieken en moet daar iets voor geregeld worden. Bij elkaar een sta in de weg voor scholings- en opleidingsvraagstukken. De inzet van de ‘Level Up Scan’ is dan een belangrijk instrument. We meten daarmee de leercultuur in een organisatie en proberen te stimuleren mee te groeien naar de noodzakelijke veranderingen/transities die op stapel staan. Onze MKB Business Academy biedt daarbij kort- en langlopende opleidingen aan, afgestemd op de behoeften van de ondernemer en de medewerkers. We zorgen dan namelijk ook dat de medewerkers klaar zijn voor de toekomst. Veel werk wordt verricht vanuit het Werkcentrum Rijnmond, daar komen vragen over arbeid vanuit werkgevers en werknemers samen en worden adviezen gegeven over o.a. loopbaanontwikkelingen. Een mooi voorbeeld van een onestopshop.”
Junion Hanenberg geeft aan dat er een rapport is verschenen waarin een vooruitzicht is gemaakt over de technologieën van de toekomst. Dat gaat vooral over AI en quantumtechnologie. “Allereerst moeten de basisvaardigheden en skills op orde zijn”, vindt Marc Rijn. “Daarnaast moeten mensen weerbaar zijn op social media en aan Fact-checking doen. Dan ben je in de basis klaar voor nieuwe trends.” Cor van den Heuvel reageert daarop. “Maar je ziet ook wel weer dat een deel van de oude vaardigheden nodig zijn, want met die nieuwe technieken heb je oude praktische vaardigheden nodig om te zorgen dat een Installatie goed wordt geïnstalleerd.” Wat zijn de beroepen van de toekomst? Dat vragen de deelnemers zich af. Er zijn demografische verschuivingen en er is technologische vooruitgang. Noodzaak om arbeidsproductiviteit te verhogen en mensen specifiek op te leiden voor sectoren met een hoge arbeidsvraag.
Innovatie en Risicobereidheid
Nederland en Europa lopen echter achter op Amerika in innovatie door terughoudendheid en risicomijdend gedrag. Politieke beslissingen en korte termijn winstbejag belemmeren strategische investeringen in nieuwe technologieën. Er zijn technische en demografische ontwikkelingen en die hebben gevolgen voor de arbeidsmarkt. Joost van der Veen wijst daar nog even op. “Er waren vroeger zeven werknemers op ieder mens in de AOW. Straks is het een op twee. Dus we gaan naar andere verhoudingen tussen de oude en de nieuwe beroepsbevolking. En dat gaat in aantallen heel veel uitmaken, maar ook in hoe we het werk gaan organiseren. Ik vind het ook mooi dat we daar stappen zetten. Het gaat hierbij om het verhogen van arbeidsproductiviteit en het inzetten van talenten die nu en straks aan de kant staan. Belangrijk is ook het gericht aantrekken van internationaal talent want je ziet aankomen dat de demografische groei afvlakt en er steeds minder mensen op de arbeidsmarkt komen.“
Levenslang leren of een Leven lang ontwikkelen?
Je moet het vooral niet levenslang noemen zegt Peter Nagelkerke. “Leven lang ontwikkelen (LLO) is geen straf maar een kans mee te kunnen met de groei naar de toekomst. Ook dat is toekomstbestendig ondernemen!” Junion geeft aan dat speels en interactief ontwikkelen, zoals ‘experience centers’ en ‘escape rooms’, leren aantrekkelijk maakt. Hij wijst ook op de Stichting Petje Af Rotterdam. “Bij Petje af ontdekken nieuwsgierige kinderen van 9 t/m 14 jaar de wereld.” Hij is daar één van de oprichters van. “Met het Petje af-programma komen kinderen, aanvullend op het onderwijs, in aanraking met inspirerende rolmodellen en diverse werkvelden. Dat gaat spelenderwijs en stimuleert het maken van goede keuzes.”
Algemene conclusie is dat leven lang ontwikkelen een kans is om mee te gaan met de snelle veranderingen in de samenleving. De gezamenlijke inspanning van overheid, onderwijs en ondernemers is cruciaal voor het opzetten van een cultuur van leven lang ontwikkelen. Stel vertrouwen en communicatie centraal en focus je op het doel Nederland klaar te maken voor nieuwe eisen op de arbeidsmarkt. Blijf scherp en vind je zelf steeds opnieuw uit!