Misschien ben je je er niet eens zo van bewust, maar als ondernemer maak je vrijwel de hele dag al gebruik van Kunstmatige intelligentie (AI). Het zit in je smartphone, in je productieprocessen en zelfs in je klantenservice. Maar wat betekent AI nu écht voor jouw organisatie? Hoe bepaal je koers? En hoe zorg je dat je eruit haalt wat erin zit zonder onnodige risico’s te lopen? Laten we beginnen bij de basis.
Wat is AI eigenlijk?
AI is een verzamelnaam voor technologieën die taken uitvoeren waarvoor normaal menselijke intelligentie nodig is. Denk aan:
- Machine learning: systemen die patronen herkennen in data en daarvan leren.
- Computer vision: beelden interpreteren en besluiten nemen.
- Natural Language Processing (NLP): systemen die menselijke taal begrijpen en genereren.
AI is dus veel breder dan de bekende chatbots of tools zoals ChatGPT en CoPilot. Het gaat om slimme algoritmes die jouw processen kunnen versnellen, fouten verminderen en nieuwe inzichten bieden.
Wat mag je wel en niet verwachten?
AI is krachtig, het kan onder meer:
- Patronen ontdekken in grote hoeveelheden data.
- Voorspellingen doen op basis van historische informatie.
- Automatiseren van repetitieve taken.
- Complexere taken opdelen in kleinere stappen en die iteratief uitvoeren (AI Agents)
AI kan echter nog maar heel beperkt causaliteit begrijpen – het verband tussen oorzaak en gevolg. Vooral Large Language Models (LLM’s) – zoals ChatGPT – werken op basis van correlatie: ze voorspellen welk woord waarschijnlijk volgt. Daarom krijg je op dezelfde vraag vaak verschillende antwoorden. De taalmodellen kunnen ook sentiment herkennen, daardoor lijkt het of ze je echt naar je luisteren. Maar dit soort tools werken dus op basis van patronen in taal, niet op écht begrip. En je hebt ook niet de garantie dat antwoorden juist zijn. Laat AI dus zeker niet zelfstandig beslissen over complexe ethische of strategische vraagstukken!
De betrouwbaarheid verhogen
Als je blind vertrouwt op AI, loop je risico’s. Zo kan generatieve AI ‘hallucineren’: antwoorden verzinnen die niet kloppen. Als gebruikers daar niet alert op zijn, kan dit leiden tot problemen. Gelukkig is dat voor bedrijven ook (deels) te voorkomen door gebruik te maken van Retrieval Augmented Generation (RAG). RAG combineert een taalmodel met een zoekfunctie in jouw eigen betrouwbare bronnen. In plaats van alleen op patronen te vertrouwen, haalt het model eerst relevante informatie op uit jouw eigen database of documenten. Zo krijg je AI die niet alleen slim klinkt, maar ook feitelijk klopt. Zeker in omgevingen waar nauwkeurigheid cruciaal is, kan RAG het verschil maken tussen een handige tool en een risicofactor.
Goede, veilige data als fundament voor AI.
De veiligheid van je data is ook belangrijke risicofactor. Gegevens die je deelt met AI-tools, deel je in principe met de hele wereld. Alles wat je invoert aan vragen, teksten, gegevens en bestanden, kan onderdeel worden van het taalmodel en dus ook terechtkomen bij concurrenten, hackers of andere kwaadwillenden. Dit kan je voorkomen, maar dat vereist wel wat preventieve maatregelen. Daarbij vallen veel van de tools onder buitenlandse wet- en regelgeving. Daarom heb je – als je niet alert bent – heel weinig controle over wat er allemaal mee kan en mag gebeuren. In dat kader is het slim om te kijken naar Europese tools, zoals Mistral AI, of om je AI-model op je eigen server te intalleren.
De mens als sleutel tot veilige implementatie
AI is dus zeker geen plug-and-play. Het vraagt om datakwaliteit en een zorgvuldige procesinrichting: waar voegt AI écht waarde toe in je organisatie? En het gaat over mensen: rollen, verantwoordelijkheden en eigenaarschap. Hebben je medewerkers de juiste kennis en vaardigheden? Zijn er kaders rond hoe je omgaat met privacy, bias en transparantie? Wie grijpt in als het misgaat? AI kan dus fungeren als een waardevol ‘teamlid’, maar zeker niet als een vervanging. Jij bepaalt de kaders, jij bewaakt de kwaliteit.
Hoe AI-ready is jouw organisatie?
Tot slot: het gaat niet om de vraag óf AI jouw sector verandert, maar hoe jij daarop inspeelt. Ondernemers die nu investeren in kennis en strategie, hebben straks een voorsprong. Wacht niet tot de technologie jou overvalt – neem het stuur in handen.
Wil je AI strategischer inzetten in je organisatie? We geven je 10 tips & tricks. Heb je behoefte aan ondersteuning, goede voorbeelden of heb je een specifieke vraag? Neem dan eens contact op met de Duurzaamheidsfabriek. Er zijn regelmatig interessante bijeenkomsten, workshops of projecten waaraan je kunt deelnemen. Daarnaast kan de Duurzaamheidsfabriek je koppelen aan betrouwbare experts op dit thema uit het regionale netwerk.
- Bepaal wie eigenaarschap neemt over AI-projecten.
- Verken de kansen van AI: gebruik de ervaring van medewerkers om processen en knelpunten in kaart te brengen. Laat praktische toepassingen zien uit vergelijkbare sectoren.
- Begin klein. Kies één of twee testcases met hoge impact en relatief lage complexiteit. Stimuleer experimenteren en samenwerken. Focus op snelheid en leren.
- Train medewerkers in AI-tools en promptgebruik. Zorg daarbij dat directie en medewerkers snappen wat AI kan (en wat niet). Zorg voor draagvlak.
- Data readiness: zorg dat je data (kwalitatief, toegankelijk) op orde is.
- Beveiliging & privacy: experimenteer binnen grenzen. Borg dat privacy, veiligheid en compliance structureel zijn ingebouwd.
- Kwaliteit & betrouwbaarheid: monitor continu of AI consistent presteert.
- Zorg voor organisatiebrede governance: richt duidelijke kaders in rond datagebruik, privacy en ethiek. Denk aan je eigen voorbeeldgedrag!
- Innovatie: blijf experimenteren met nieuw AI-toepassingen, ook buiten de core business. De ontwikkelingen gaan razendsnel!
- En last but not least: Wacht niet tot de technologie jou overvalt – neem het stuur in handen!